Bị Thừa Vitamin C Gây Bệnh Gì? Mách Nhỏ 5 Tác Hại Ít Ai Biết

Vitamin C từ lâu đã được biết đến như một trong những vi chất thiết yếu đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và tăng cường đề kháng cho cơ thể. Nhờ khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, hỗ trợ sản xuất collagen và tăng cường hệ miễn dịch nên vitamin C được nhiều người lựa chọn để bổ sung hàng ngày, đặc biệt trong mùa cảm cúm hoặc khi cơ thể suy nhược.

Tuy nhiên, trong nỗ lực tăng cường sức khỏe, không ít người lại có xu hướng bổ sung vitamin C quá mức — thông qua thực phẩm chức năng, nước uống tăng lực, viên sủi hay cả đường tiêm truyền. Điều này tưởng chừng vô hại nhưng thực chất lại tiềm ẩn nhiều rủi ro cho cơ thể.

Vậy việc thừa vitamin C gây bệnh gì? Có cách nào để phòng ngừa tình trạng này? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn qua 5 tác hại ít ai ngờ khi bổ sung vitamin C quá liều là gì, mời bạn cùng theo dõi chia sẻ dưới đây của chuyên gia Codeage Việt Nam.

Vitamin C là gì và liều lượng khuyến cáo?

Vitamin C hay còn gọi là axit ascorbic là một loại vitamin tan trong nước rất cần thiết cho nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Không giống như một số vitamin khác cơ thể con người không thể tự tổng hợp hoặc lưu trữ vitamin C, do đó bạn cần cung cấp vitamin C thường xuyên thông qua chế độ ăn uống hoặc thực phẩm bổ sung. Một số vai trò chính của vitamin C bao gồm:

• Chống oxy hóa mạnh mẽ: Vitamin C là một chất khử (reductant) có khả năng hiến electron trung hòa các gốc tự do – những phân tử gây tổn thương tế bào và dẫn đến quá trình lão hóa, bệnh tim mạch, thậm chí ung thư. Theo báo cáo của NIH (National Institutes of Health), vitamin C bảo vệ các phân tử như protein, lipid, carbohydrate và DNA khỏi sự phá hủy do stress oxy hóa.

• Tăng cường hệ miễn dịch: Vitamin C hỗ trợ chức năng miễn dịch bằng cách kích thích sản xuất bạch cầu trung tính (neutrophils), tăng khả năng thực bào và diệt khuẩn, đồng thời bảo vệ các tế bào miễn dịch khỏi tác hại của gốc tự do. Một nghiên cứu đăng trên Nutrients (2020) khẳng định rằng vitamin C góp phần duy trì tính toàn vẹn của hàng rào biểu mô da và đường hô hấp, từ đó giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính.
• Tham gia tổng hợp collagen: Collagen là một protein cấu trúc chính của da, mạch máu, dây chằng và xương. Vitamin C là đồng yếu tố cần thiết cho enzyme prolyl hydroxylase và lysyl hydroxylase, hai enzym tham gia vào quá trình hydroxyl hóa proline và lysine – bước quan trọng trong tổng hợp chuỗi xoắn ba của collagen. Thiếu vitamin C sẽ làm yếu mô liên kết, dẫn đến tình trạng như chảy máu chân răng, da khô nứt và chậm lành vết thương.
• Tăng khả năng hấp thụ sắt không heme: Vitamin C làm giảm sắt từ dạng Fe³⁺ thành Fe²⁺, dạng dễ hấp thu hơn ở ruột non. Điều này đặc biệt quan trọng với những người ăn chay hoặc thiếu máu do thiếu sắt. Nghiên cứu của Hallberg L et al., 1989 đã chứng minh rằng bổ sung 50mg vitamin C trong bữa ăn có thể tăng hấp thu sắt lên đến 2–3 lần..

• Hỗ trợ chức năng thần kinh: Vitamin C đóng vai trò trong việc tổng hợp carnitine, một phân tử cần thiết cho vận chuyển acid béo vào ty thể để tạo năng lượng. Ngoài ra, nó cũng tham gia chuyển hóa dopamine thành norepinephrine – chất dẫn truyền thần kinh quan trọng giúp điều hòa cảm xúc và huyết áp.

Theo khuyến nghị của Viện Y học Hoa Kỳ (IOM), liều lượng vitamin C hằng ngày nên là:

• Nam giới trưởng thành: 90mg/ngày.
• Nữ giới trưởng thành: 75mg/ngày.
• Phụ nữ mang thai: 85mg/ngày.
• Phụ nữ cho con bú: 120mg/ngày.
• Người hút thuốc: Cần bổ sung thêm 35mg/ngày do stress oxy hóa tăng cao.

Mặc dù vitamin C tan trong nước và được thải qua nước tiểu khi dư thừa nhưng cũng không nên bổ sung vượt quá mức giới hạn trên an toàn được khuyến nghị là 2000mg/ngày. Việc vượt quá ngưỡng này trong thời gian dài có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng.

ĐỌC THÊM: Thiếu Vitamin C Gây Bệnh Gì? Giải Đáp Từ Chuyên Gia

5 Tác hại ít ai biết khi thừa Vitamin C

Mặc dù vitamin C được biết đến với nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt trong việc tăng cường miễn dịch và chống oxy hóa nhưng việc sử dụng quá mức có thể gây ra nhiều hệ lụy không mong muốn. Dưới đây là 5 tác hại tiềm ẩn khi cơ thể hấp thụ vitamin C vượt quá nhu cầu đã được các nghiên cứu khoa học ghi nhận và cảnh báo.

Rối loạn tiêu hóa

Việc tiêu thụ vitamin C vượt quá mức dung nạp của ruột (thường là trên 2000mg/ngày ở người lớn) có thể gây ra các triệu chứng như buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, đầy hơi và ợ nóng. Cơ chế chủ yếu là do vitamin C có tính axit (pH ~2), có thể kích thích niêm mạc dạ dày và ruột, đặc biệt khi dùng lúc đói hoặc liều cao một lần. Theo National Institutes of Health (NIH), các phản ứng tiêu hóa này là tác dụng phụ phổ biến nhất khi bổ sung quá nhiều vitamin C một ngày.

Sỏi thận

Khi vào cơ thể, vitamin C (axit ascorbic) có thể được chuyển hóa thành axalat, một thành phần chính tạo nên sỏi thận canxi oxalat – loại phổ biến nhất hiện nay. Một nghiên cứu lớn công bố trên JAMA Internal Medicine (2013) cho thấy nam giới bổ sung liều cao vitamin C (≥1000mg/ngày) có nguy cơ mắc sỏi thận tăng gấp đôi so với người không bổ sung trên 1000mg vitamin C mỗi ngày.

Tăng hấp thụ sắt

Vitamin C làm tăng khả năng hấp thụ sắt không heme (loại từ thực vật) bằng cách chuyển đổi Fe³⁺ thành Fe²⁺ dễ hấp thu hơn. Tuy nhiên, nếu sử dụng vitamin C liều cao trong thời gian dài, đặc biệt ở những người mắc bệnh thừa sắt di truyền (hemochromatosis) có thể dẫn đến tích tụ sắt trong gan, tim và tụy. Từ đó gây tổn thương cơ quan nội tạng và stress oxy hóa cho cơ thể, cùng nhiều hệ lụy khác. Theo American Journal of Clinical Nutrition, việc bổ sung >1000mg vitamin C/ngày ở người có nguy cơ cao có thể làm trầm trọng thêm tình trạng này.

Tương tác thuốc

Vitamin C có thể tác động đến dược động học của một số thuốc làm thay đổi hiệu quả hoặc tăng nguy cơ tác dụng phụ không mong muốn. Vì thế, trước khi bổ sung vitamin C, nhất là bằng thực phẩm chức năng thì bạn nên tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ. Đặc biệt là những người có bệnh lý nền hoặc đang sử dụng thuốc điều trị bệnh để tránh tương tác không mong muốn với thuốc. Ví dụ:

• Warfarin: Một số nghiên cứu cho thấy vitamin C liều cao có thể giảm tác dụng của thuốc chống đông máu này, làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối.
• Thuốc hóa trị: Vitamin C liều cao được cho là có thể giảm tác dụng oxy hóa của một số thuốc ung thư, làm giảm hiệu quả điều trị. Dù chưa có bằng chứng rõ ràng trên người, nhiều bác sĩ khuyên không nên tự ý bổ sung vitamin C liều cao trong quá trình hóa trị.

Ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm

Vitamin C là một chất khử mạnh và nó có thể can thiệp vào phản ứng hóa học của các xét nghiệm sinh hóa, dẫn đến kết quả sai lệch. Do đó, người đang dùng liều cao vitamin C nên thông báo với bác sĩ trước khi làm các xét nghiệm này để đảm bảo độ chính xác. Thậm chí là ngưng sử dụng sản phẩm trước khi làm xét nghiệm theo chỉ định của bác sĩ. Ví dụ:

• Xét nghiệm glucose máu: Có thể cho kết quả âm tính giả hoặc dương tính giả, tùy vào phương pháp thử.
• Xét nghiệm máu ẩn trong phân (FOBT): Vitamin C có thể làm âm tính giả bằng cách ức chế phản ứng oxy hóa peroxidase.

Dấu hiệu nhận biết bạn đang bị thừa Vitamin C

Nếu bạn đang bổ sung vitamin C liều cao hơn so với liều lượng khuyến cáo thì có thể nhận biết việc dư thừa vitamin C trong cơ thể thông qua một số dấu hiệu nhận biết dưới đây:

• Rối loạn tiêu hóa: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất khi nạp quá nhiều vitamin C. Người dùng có thể gặp phải buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng hoặc ợ nóng. Nguyên nhân là do vitamin C thừa không được hấp thụ sẽ kích thích niêm mạc dạ dày và ruột.
• Đau đầu: Một số người nhạy cảm có thể bị đau đầu sau khi dùng liều cao vitamin C, do ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.
• Mất ngủ: Bổ sung vitamin C vào cuối ngày hoặc liều cao kéo dài có thể gây ra tình trạng khó ngủ, ngủ không sâu giấc, do cơ thể bị kích thích.

• Nóng bừng mặt, đỏ da: Tình trạng này là do hiện tượng giãn mạch ngoại vi, phản ứng với lượng vitamin C quá mức.
• Mệt mỏi: Paradoxically, dù vitamin C thường được biết đến với công dụng tăng năng lượng, thừa vitamin này lại có thể gây mệt mỏi, cảm giác uể oải, do cơ thể phải tăng cường đào thải qua gan và thận.

Nếu bạn đang gặp các triệu chứng như buồn nôn, tiêu chảy, đau đầu, mất ngủ, đỏ da hay cảm giác mệt mỏi bất thường và nghi ngờ nguyên nhân đến từ việc bổ sung quá nhiều vitamin C, cách tốt nhất là nên tạm ngừng sử dụng hoặc giảm liều lượng vitamin đang dùng. Bên cạnh đó, bạn nên uống nhiều nước để hỗ trợ quá trình đào thải vitamin C thừa ra khỏi cơ thể thông qua đường tiểu. Trong trường hợp các triệu chứng không thuyên giảm hoặc có dấu hiệu nghiêm trọng hơn hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám kịp thời.

3 cách phòng ngừa thừa Vitamin C

Để phòng ngừa nguy cơ dư thừa vitamin C mà vẫn đáp ứng tốt nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể thì bạn có thể tham khảo 3 bí quyết dưới đây của chuyên gia Codeage Việt Nam.

Bổ sung Vitamin C từ thực phẩm

Ưu tiên bổ sung vitamin C từ chế độ ăn uống cân bằng, giàu trái cây và rau xanh là cách phòng ngừa thừa vitamin C đơn giản mà hiệu quả. Các loại thực phẩm như cam, quýt, ổi, dâu tây, súp lơ, cải xoăn… không chỉ cung cấp đủ lượng vitamin C cần thiết mà còn đi kèm với chất xơ và các vi chất khác có lợi cho sức khỏe. So với việc sử dụng viên uống, bổ sung từ thực phẩm tự nhiên giúp cơ thể hấp thu vitamin C một cách từ từ và hạn chế nguy cơ tích tụ quá mức.

Sử dụng thực phẩm chức năng Vitamin C đúng cách

Thực phẩm chức năng chỉ nên được sử dụng khi thực sự cần thiết, chẳng hạn như trong trường hợp bạn có chế độ ăn uống kém đa dạng hoặc đang mắc bệnh làm tăng nhu cầu vitamin C. Khi dùng, cần tuân thủ liều lượng khuyến cáo trên bao bì sản phẩm hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ, tránh tâm lý “uống nhiều để tốt hơn”. Việc tự ý tăng liều có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn như rối loạn tiêu hóa, đau đầu hoặc thậm chí ảnh hưởng đến chức năng thận.

Tham khảo ý kiến của bác sĩ

Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào liên quan đến việc bổ sung vitamin C, đặc biệt là khi đang mắc bệnh mạn tính hoặc đang điều trị bằng thuốc hãy chủ động tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Điều này không chỉ giúp đảm bảo an toàn cho sức khỏe mà còn giúp bạn xây dựng được một kế hoạch bổ sung vitamin C hợp lý, khoa học và phù hợp với tình trạng cơ thể. Đồng thời, cũng tránh tình trạng lãng phí vitamin C mà không mang lại được hiệu quả như mong muốn.

Bổ sung vitamin C với viên uống Codeage Liposomal Vitamin C+

Viên uống Codeage Liposomal Vitamin C+ là một lựa chọn lý tưởng cho những ai đang tìm kiếm giải pháp bổ sung vitamin C hiệu quả và an toàn. Sản phẩm sử dụng công nghệ liposome tiên tiến giúp bảo vệ vitamin C khỏi môi trường axit trong dạ dày và tăng cường khả năng hấp thụ vào máu, từ đó mang lại hiệu quả cao hơn so với các dạng thông thường. Đặc biệt, công nghệ này cũng giúp giảm nguy cơ gây kích ứng dạ dày – một vấn đề phổ biến khi sử dụng vitamin C liều cao. Codeage Liposomal Vitamin C+ nổi bật với nhiều ưu điểm:

• Hàm lượng vitamin C cao (500mg mỗi khẩu phần) kết hợp cùng bioflavonoids và kẽm giúp hỗ trợ tăng cường sức khỏe miễn dịch.
• Dạng viên nang không chứa gluten, không GMO nên sản phẩm phù hợp với nhiều đối tượng sử dụng, ngay cả người ăn chay cũng có thể sử dụng.
• Sản phẩm được sản xuất theo tiêu chuẩn chất lượng cao chuẩn cGMP (được xác nhận bởi FDA Hoa Kỳ) cùng các quy trình kiểm định chất lượng nghiêm ngặt nên người dùng có thể hoàn toàn yên tâm về chất lượng.

Tuy nhiên, việc sử dụng sản phẩm vẫn cần tuân thủ đúng liều lượng và theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Người dùng không nên tự ý tăng liều để tránh tình trạng quá liều hoặc các tác dụng phụ không mong muốn.

Hướng dẫn sử dụng: Uống 2 – 3 viên mỗi ngày (không quá 4 viên), tốt nhất vào buổi sáng sau ăn. Có thể kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh và lối sống khoa học để tăng hiệu quả sử dụng.

Lời khuyên từ chuyên gia

Việc duy trì sự cân bằng dinh dưỡng là điều vô cùng quan trọng và không nên lạm dụng bất kỳ loại vitamin nào, kể cả vitamin C. Dù được biết đến với nhiều lợi ích như tăng cường hệ miễn dịch hay chống oxy hóa, vitamin C vẫn có thể gây hại nếu bổ sung sai cách hoặc quá liều. Các chuyên gia khuyến khích mọi người nên tìm hiểu kỹ thông tin về vitamin C bao gồm nhu cầu khuyến nghị hàng ngày, nguồn thực phẩm tự nhiên và các nguy cơ tiềm ẩn khi dùng liều cao.

Đặc biệt, trước khi sử dụng thực phẩm chức năng chứa vitamin C, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn phù hợp với thể trạng cá nhân. Hãy luôn ghi nhớ rằng: “Cái gì quá cũng không tốt” – kể cả khi đó là những vi chất tưởng chừng vô hại.

Kết luận

Việc bổ sung vitamin C đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng nếu sử dụng quá liều có thể gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn như rối loạn tiêu hóa, đau đầu, mất ngủ hay mệt mỏi. Để phòng ngừa tình trạng thừa vitamin C, bạn nên ưu tiên hấp thụ từ thực phẩm tự nhiên, sử dụng thực phẩm chức năng đúng liều lượng và luôn tham khảo ý kiến chuyên gia khi cần thiết. Bổ sung vitamin C một cách khoa học không chỉ giúp tăng cường hệ miễn dịch mà còn góp phần duy trì sức khỏe toàn diện. Vì vậy, hãy chú ý đến liều lượng hằng ngày và lựa chọn những sản phẩm vitamin C uy tín, chất lượng, có nguồn gốc rõ ràng, để đảm bảo hiệu quả và an toàn khi sử dụng.